Przy zachodniej granicy Polski widać wzmożone działania Straży Granicznej i niemieckiej policji. Nasza kamera była obecna podczas jednego z patroli.
- Uchodźcy pytają, czy to Polska czy Niemcy. Zazwyczaj jak dowiadują się, że Polska to stają się nerwowi i zaczynają uciekać – słyszymy od funkcjonariuszy Straży Granicznej.
- Nie wszyscy z nich są mili. Czasami trzeba ganiać i szarpać się. Nigdy nie wiemy, z kim mamy do czynienia – zaznacza jeden z funkcjonariuszy.
Z relacji funkcjonariuszy wynika, że migranci docierają na granicę w bardzo różnym stanie.
- Niektórzy są wyczerpani, mokrzy, a niektórzy są przebrani i mają suche ubrania. Bywa, że są w dobrych markowych ciuchach, mają drogie zegarki i perfumy i kupę szmalu przy sobie – słyszymy.
Ci, którym udało się przedostać do Niemiec, trafiają do Przejściowego Ośrodka dla Cudzoziemców w Eisenhuttenstadt.
Do niemieckiej placówki nasza ekipa pojechała razem z Kubą Paczkowskim, reporterem niemieckiej telewizji ARD, który od kilku miesięcy zajmuje się falą migrantów z Bliskiego Wschodu.
- Na pewno większość z nich dostanie w Niemczech azyl, ponieważ pochodzą z kraju, gdzie toczy się wojna i azyl im tutaj przysługuje – wskazuje Paczkowski.
Eisenhuttenstadt
Do pilnie strzeżonego ośrodka, po wcześniejszej weryfikacji, mogliśmy wejść na półtorej godziny w obecności ochrony. Na miejscu obecni byli dziennikarze z całego świata. To ostatnia taka wizyta, bo uchodźców z dnia na dzień przybywa.
- To jest jedyny ośrodek, w którym rejestrujemy nowoprzybyłych. Dziennie przybywa tutaj około 120 osób. W tym roku 3820 osób przybyło tu przez Białoruś – mówi Olaf Jansen, dyrektor Centralnego Urzędu ds. Cudzoziemców w Eisenhuttenstadt. I dodaje: - Jest to wielkie wyzwanie, ponieważ wzrost liczby uchodźców jest bardzo duży, ale wszystko jest do opanowania.
Wizyta w ośrodku w Eisenhuttenstadt to jedna z niewielu okazji by bezpośrednio porozmawiać z uchodźcami i dowiedzieć się, jak wygląda ich droga z Iraku, Syrii, Kurdystanu czy Afganistanu do Niemiec. W większości to młodzi mężczyźni, 20 proc. stanowią rodziny z dziećmi.
- Przyjechaliśmy do Niemiec i teraz jest dobrze, ale wcześniej tak nie było, było bardzo ciężko i zimno. Na granicy są całe rodziny z dziećmi, które potrzebują pomocy medycznej. Są bez jedzenia i wody – wskazuje jeden z mężczyzn.
- Droga przez granicę jest bardzo niebezpieczna. Jak przez 10 dni nikt ci nie pomoże na granicy, to bardzo możliwe, że umrzesz. Polska Straż Graniczna mówi, że zabierze nas do obozu, a w rzeczywistości odwozi nas na białoruską stronę – dodaje mężczyzna.
- Jeden Syryjczyk powiedział do polskiego strażnika: proszę daj mi wody, a tamten tylko się śmiał i mówił, żebyśmy sobie poszli – opowiada inny mężczyzna.
- Mówiłem, proszę, zabierzcie nas do obozu, chcę zostać w Polsce i u was pracować. Mówiłem im, ten człowiek jest barberem, ktoś inny pracował w restauracji jako szef kuchni, kolejny jest krawcem, nauczycielem. Mamy dobre zawody, więc mówiliśmy, że chcemy pracować w Polsce, ale oni mówili, że nie – opowiada jeden z uchodźców.
- Spędziliśmy na granicy polsko-białoruskiej 23 dni, bez jedzenia i bez wody. Nie spaliśmy, cały czas musieliśmy iść. Białorusini mówili, żeby iść do Polaków, a Polacy, żebyśmy szli na Białoruś. Białorusini zabrali nam pieniądze i telefony – relacjonuje około 10-letni chłopiec.
Droga migrantów zaczyna się zazwyczaj w Turcji, gdzie wsiadają do samolotów i lecą do Mińska. Ze stolicy Białorusi są wywożeni na granicę z Polską.
Z kolei z relacji rzeczniczki Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej wynika, że uchodźcy najczęściej próbują przekroczyć granicę polsko-niemiecką w samochodach.
- Są to dostawcze busy, gdzie ludzie przewożeni są w przestrzeniach bagażowych. Są to też samochody osobowe, gdzie cudzoziemcy jadą w nadliczbowej ilości. Niejednokrotnie kierowcy w trakcie zatrzymania starają się uciec funkcjonariuszom – opowiada Joanna Konieczniak. I dodaje: - Kierowcami są przeważnie młodzi mężczyźni, którzy zatrzymywani są przez funkcjonariuszy Straży Granicznej i funkcjonariuszy policji, z którymi współpracujemy. Częstokroć zdarza się, że ci cudzoziemcy, a także Polacy są pod wpływem alkoholu albo środków odurzających.
- W tej sytuacji, w której fala migracyjna sterowana jest przez Mińsk, wielu ludzi zastanawia się, ilu uchodźców jesteśmy w stanie przyjąć - mówi Andreas Oppermann, redaktor naczelny RBB we Frankfurcie nad Odrą. I dodaje: - Mała część społeczeństwa boi się obcych. Ale większość ludzi w ostatnich latach się dużo nauczyła – przekonali się, że można żyć wspólnie z uchodźcami. I jeszcze jedno – tutaj w rejonie przygranicznym napływ uchodźców uratował szkoły przed zamknięciem. Wcześniej brakowało dzieci. To jest pozytywne doświadczenie.
Ośrodek dla uchodźców w 25-tysięcznym Eisenhuttenstadt istnieje od 1992 roku. Przeżywał już różne fale uchodźców. Ta jest największa - codziennie przybywa tu ponad 100 osób.
- Problemów z nimi nie mamy. Większość z nich to są ludzie młodzi, przede wszystkim mężczyźni. Na pewno w ich krajach są potrzebni do odbudowy miast po wojnie, my potrzebujemy raczej tylko wykwalifikowanych pracowników, a ci młodzi ludzie nie zawsze są gotowi do pracy – mówi jeden z mieszkańców Eisenhuttenstadt.
- Czuję się bezpieczna, chociaż czasem były problemy, ale nam nic złego nie robią – mówi starsza kobieta.
- Ich po prostu jest tutaj za dużo. Kradną albo napadają na starszych ludzi, robią tylko bród i bałagan – uważa młoda mieszkanka Eisenhuttenstadt.
Imigranci w ośrodku mają zapewnioną opiekę medyczną, dostają około 400 euro miesięcznie na osobę, sami robią sobie zakupy. Zazwyczaj spędzają w ośrodku około czterech miesięcy, tyle trwa procedura azylowa. Później jadą w głąb Niemiec.
- Na razie nie mamy żadnych planów. Jesteśmy zestresowani i zmęczeni. 10 dni byliśmy w drodze, zostaniemy tutaj. Wszyscy mamy marzenia, wszyscy mówią, że Niemcy są przyjaznym państwem, dobrym dla każdego. W Iraku nie mielibyśmy takiego życia – słyszymy od uchodźców.