Wstęp:
Program „Dialog na cztery łapy” realizowany będzie na kilku płaszczyznach jednocześnie i swoim zasięgiem obejmie:
1) Dzieci z grupy przedszkolnej i wczesnoszkolnej (wiek 5-7 lat)
2) Dzieci klas II-III szkoły podstawowej (wiek 8 –10 lat);
3) Dzieci klas podstawowych V-VI oraz gimnazjum klas I-II (wiek 11 – 14 lat)
Autorzy programu wychodzą naprzeciw dzisiejszym potrzebom obcowania ze zwierzętami. Pragniemy sprawić, by kontakt z nimi był jak najbardziej satysfakcjonujący i bezpieczny dla ludzi i zwierząt. Jednocześnie chcemy zwalczać powszechne w naszym życiu mity dotyczące czworonożnych pupili. Pies, kot ani inne zwierzę nigdy nie zastąpi kontaktu z drugim człowiekiem. Jednocześnie jako żywa istota – czuje, cierpi, przywiązuje się do swojego opiekuna. Człowiek, który zdecydował się na wzięcie go do swojego domu jest mu winien poszanowanie i opiekę. W dzisiejszych czasach zwierzęta są coraz ważniejszym elementem codzienności ludzi. Spełniają funkcję od tylko towarzyskiej po terapeutyczno – opiekuńczą, są bardzo ważnym elementem wspierającym prace policji, straży pożarnej oraz wszelkich służb ratowniczych.
Wzrost popularności zwierząt sprawie, że coraz więcej zwierząt w otoczeniu człowieka cierpi z winy tego ostatniego. Wierzymy, że dzięki edukacji uda się powstrzymać niekontrolowany rozród zwierząt, a co za tym idzie stale powiększające się zjawisko bezdomności psów i kotów oraz niestety liczne akty okrucieństwa wobec naszych „braci mniejszych”.
Aby jednak tak się stało konieczne jest podjęcie równoczesnych działań na kilku szczeblach w społeczeństwie. Jednym z nich jest właśnie edukacja prowadzona dla dzieci i młodzieży w szkołach. Aby o ułatwić przygotowaliśmy trzy scenariusze zajeć, dostosowane do wieku uczniów w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach.
Zaproponowane programy edukacyjne są spójne z celami wyznaczanymi przez Kuratorium, które w „Celach edukacyjnych” dla I etapu edukacyjnego (klasy 1-3) wymienia:
„Rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą” (Dz.U. Nr 14, poz.129, str. 586, pkt 5); W „Zadaniach szkoły” wymienia się: ”Uczenie właściwych zachowań w stosunku do zwierząt i otaczającej przyrody” – dlatego program „Dialog na Cztery Łapy” doskonale wpisuje się w niniejszy program. Naszym celem jest rozbudzenie w dzieciach ciekawości i zrozumienia wobec otaczającego ich świata przyrody oraz ukształtowanie właściwych postaw wobec posiadanych zwierząt, uwrażliwienie na ich krzywdę oraz nauczanie o potrzebach.
Zdajemy sobie jednocześnie sprawę z faktu, że nauczyciele, którzy realizują program nauczania nie zawsze są w stanie przekazać uczniom pełną wiedzę z zakresu „Edukacji prozdrowotnej” oraz „Edukacji proekologicznej”, a dokonują raczej częściowej realizacji tych treści.
Program nauczania przekazuje dzieciom wiedzę o przyrodzie, pokazuje zjawiska przyrodnicze, uczy rozpoznawać gatunki roślin czy zwierząt, ale nie daje doświadczeń. Jest to niestety wiedza martwa, z którą uczeń nie wie, co zrobić. Brak jest w programach sformułowań wskazujących na konieczność doświadczania siebie, poznawania własnych odczuć wobec przyrody i związków z przyrodą.
Twórcy programu „Dialog na Cztery Łapy” zamierzają zaprosić nauczycieli do udziału w programie. Dzięki czemu, później będą mogli kontynuować nasze założenia i cele poprzez wdrażanie na swoich lekcjach narzędzi dostarczonych wraz z programem:
- prezentacje;
- kolorowanki;
- filmy;
Cele programu:
Rozwijanie zainteresowań światem, jego pięknem oraz różnorodnością
- Wzbogacenie osobowości dziecka o wrażliwość na kontakt ze zwierzętami
- Kształtowanie szacunku dla wszystkich istot żywych
- Kształtowanie poczucia odpowiedzialności i gotowości uczestnictwa w rozwiązywaniu problemów najbliższego otoczenia
- Stwarzanie okazji do dokonywania przez dziecko wyborów i zdawania sobie sprawy z ich konsekwencji.
- Organizowanie działań umożliwiających poznawanie wielowymiarowości człowieka (postrzegam, myślę, czuję, działam).
- Przekazywanie wiedzy o zdrowym stylu życia, ocenianie zachowań służących i zagrażających zdrowiu.
- Przełamywanie lęku przed kontaktem z psami z jednoczesną nauką zasad bezpiecznego postępowania ze zwierzętami.
- Umożliwianie dziecku odkrywania znaczenia komunikowania się w sposób niewerbalny na podstawie mowy ciała u psów. Porównanie komunikacji niewerbalnej ludzi i zwierząt.
- Uczenie samodzielności poprzez stwarzanie możliwości indywidualnego podejmowania decyzji oraz wywiązywania się z zadań podejmowanych wobec psa
- Ćwiczenia u dzieci koncentracji poprzez tworzenie sytuacji doskonalących pamięć, zdolność kojarzenia, umiejętność skupienia uwagi na rzeczach, osobach i zwierzętach.
- Dostrzeganie i opisywania różnic, podobieństw i relacji między przedmiotami i zjawiskami. Stwarzanie okazji do porządkowania, klasyfikowania i liczenia. Odczytywanie sensu i przeznaczenia rzeczy.
- Wzmacnianie samooceny dziecka.
- Kształtowanie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych oraz proekologicznych.
- Tworzenie warunków sprzyjających spontanicznej i zorganizowanej aktywności ruchowej dziecka. Umożliwianie udziału w grach, zabawach ruchowych i gimnastyce realizowanych wspólnie ze specjalnie wyszkolonymi psami.
Zakres programu:
Nauka czytania mowy ciała psów. Uświadamianie dzieci z niebezpieczeństwa płynącego z kontaktów z obcymi psami, a także psami, które mieszkają z nami w domu. Nauka prawidłowego i bezpiecznego postępowania z psami.
- Zapoznanie dzieci z najpopularniejszymi rasami psów, a także z różnicami w charakterze wynikającymi z przynależności do danej rasy.
- Poznanie przez dzieci historii człowieka i psa (co kryje się pod przyjaźnią ludzi i psów). Pies – pierwsze udomowione zwierzę czy zwierzę, które samo się udomowiło?
- - kiedy człowiek udomowił psa?
- - jak żyli pierwotni ludzie i dlaczego był im potrzebny pies?
- - jakie płynęły z tego korzyści dla człowieka i zwierzęcia?
- - jak w drodze selekcji człowiek zmieniał wygląd wilka ?
- - wilk nie zjadł Czerwonego Kapturka;
- - życie wilków – wilki też maja rodzinę!
Zoologia i biologia. (Zarówno ludzie jak i psy należą do grupy kręgowców. Podobieństwa i różnice w budowie ciała i fizjologii. Wynikające z tego potrzeby żywieniowe, ruchowe i psychiczne ludzi i zwierząt.)
Psie zawody. Zapoznanie dzieci z pracą psów policyjnych, ratowniczych, asystujących osobom niepełnosprawnym i psów terapeutów. Uwrażliwienie dzieci na problem niepełnosprawności i nieszczęść ludzkich.
Nauka podstaw tresury.
Poszczególne elementy programu zostaną odpowiednio dopasowane do wieku dzieci. Prosimy o zapoznanie się ze scenariuszami.
Metoda realizacji programu:
Program „Dialog na cztery łapy” pomyślny jest jako ciąg dodatkowych zajęć pozalekcyjnych. Przede wszystkim pragniemy umożliwić dzieciom dobrą zabawę ze specjalnie do tego celu wyszkolonymi psami, podczas której realizujemy wymienione wyżej cele edukacyjne.
Program realizowany jest na terenie przedszkola lub szkoły.
W ciepłe dni – późną wiosną lub wczesną jesienią, zajęcia mogą być prowadzone w ogródku lub na boisku. Zimą musimy się niestety przenieść do sali gimnastycznej lub dużej klasy.
Zalecamy, aby w zajęciach brał udział odpowiednio wyszkolony pies. Kontakt z żywym zwierzęciem jest niezbędny aby dzieci jak najlepiej zrozumiały przekazywaną im wiedzę. Z prośbą o wizytę osoby z psem możemy zwrócić się do:
Organizacji (Fundacji lub Stowarzyszenia) zajmującej się pomaganiem zwierzętom;
- Organizacji prowadzącej zajęcia dogoterapii;
- Straży miejskiej lub Policji
- Pobliskiego schroniska dla bezdomnych zwierząt (schroniska zazwyczaj nie odwiedzają szkół, ale często organizują wizyty na terenie placówki)
Niezbędne do zajęć akcesoria:
- miski
- szczotki
- smakołyki dla psów
- zabawki
- gry planszowe
- zdjęcia
- książki
Pojedyncze spotkanie z dziećmi powinno trwać ok. 60 min. Zajęcia powinny być dostosowane indywidualnie do grupy. Jednak, ze względu na bliski kontakt ze zwierzęciem i komfort tego ostatniego, grupa dzieci lub młodzieży nie powinna przekraczać 15 osób. Każdy uczestnik zadania powinien mieć możliwość i czas przećwiczyć pod fachowym okiem prowadzącego zajęcia pokazywane elementy kontaktu z psem.
Ze względów formalnych, uczulamy by rodzice zainteresowani udziałem swoich dzieci w niniejszych zajęciach napisali stosowne oświadczenie, że wyrażają zgodę na udział zwierzęcia w lekcji.
Scenariusz nr 1:
1. Grupa: 10 dzieci w wieku 5 – 7 lat;
2. Miejsce: sala gimnastyczna;
3. Psy wchodzą na salę gimnastyczną jako pierwsze. Muszą mieć chwile na to aby przyzwyczaić się do nowego miejsca.
4. Dzieci wprowadzane są na salę w parach, siadają na podłodze.
5. Przywitanie: przedstawiamy się, poznajemy imiona dzieci, psów i nauczycieli.
6. Dzieci dowiadują się, że zawsze mogą odmówić jeśli nie będą chciały wykonać proponowanego ćwiczenia.
7. Pierwszy kontakt: Dzieci po kolei podchodzą do psów a by podać im smakołyk:
- dziecko samo wybiera psa któremu podaje smakołyk,
- dziecko samo wybiera sposób w jaki poda psu smakołyk, ma do wyboru 3 możliwości:
a) na otwartej dłoni,
b) na łyżce,
c) rzuca smakołyk do zwierzęcia.
- dziecko samo decyduje czy chce pogłaskać psa.
To pierwsze ćwiczenie jest bardzo ważne ze względu na przebieg całych zajęć. Dzieci nawiązują więź z nauczycielami oraz nabierają zaufania do zwierząt. Mają też poczucie, że same mogą decydować o sobie. Nauczyciel może zaobserwować, które dzieci boją się psów, które są ufne w stosunku do zwierząt. Musimy pamiętać, że w grupie zawsze mogą być dzieci, dla których kontakt ze zwierzęciem jest przykry. Nie należy na siłę przekonywać dziecka do głaskania zwierzęcia. Okazujemy całkowity szacunek i aprobatę dla tych uczuć.
8. Dzieci wracają na swoje miejsce, rozpoczyna się swobodna rozmowa:
- pokazujemy dzieciom zdjęcia psów, pytamy się czy znają takie pieski, czy widują je na ulicy,
- rozmawiamy o tym, czy wolno podchodzić do obcych psów?
- jak zachowujemy się w obecności zwierząt? (nie biegamy, nie krzyczmy, nie ciągniemy psów za ogon, łapę itp.)
9. Dzieci mogą teraz podejść do psów i przytulić się do nich pogłaskać, terapeutki nie ingerują przez chwilę. Prawdopodobnie dzieci zaczną mocno psy ściskać, niektóre będą się na nich kłaść, pozostałe będą się przepychać, aby pogłaskać zwierzę po głowie, grzbiecie. Zwierzęta na ogół w takiej sytuacji odkręcają głowę, próbują się podnieść. Po chwili prosimy aby dzieci znowu usiadły na swoich miejscach. Analizujemy zaistniałą sytuację. Dzieci same dochodzą do wniosku, że psom nie było przyjemnie, że powinny być głaskane spokojnie i delikatnie. Powtarzamy głaskanie. Prawdopodobnie dzieci teraz będą zachowywały się już zupełnie inaczej, uspokoją się, nie będą się przepychać do zwierząt. Jeśli nie, powtarzamy rozmowę, jeśli wszystko pójdzie po naszej myśli przechodzimy do zajęć praktycznych.
10. Zajęcia praktyczne: nauka podstaw tresury:
- siad
- waruj
- stój
- równaj
- itp.
Dzieci uczą się panować nad swoimi gestami, postawą ciała. Odczuwają przyjemność płynącą z możliwości panowania nad dużym zwierzęciem, jednocześnie same muszą włożyć pracę w to aby osiągnąć sukces, w tym wypadku sprawienie, aby pies dobrze wykonał swoje zadanie. Pies nie wykona komendy jeśli dziecko: krzyczy, macha rączkami, jest niespokojne. Pozwólmy zrozumieć dzieciom jak duże znaczenia ma mowa ich ciała.
11. Zajęcia praktyczne: nauka pielęgnacji zwierzęcia:
- rozmawiamy o opiece nad zwierzętami (dotyczy to nie tylko psów)
a) karmienie;
b) sprzątanie;
c) wyprowadzanie na spacer;
d) czyszczenie zwierzaka
- symulujemy z dziećmi czyszczenie zwierzaka, wycieranie ręcznikiem, czesanie,
- karmimy psy;
- zakładamy i zdejmujemy obrożę i smycz;
Cały czas rozmawiamy z dziećmi, pytamy się czy wiedzą dlaczego to robią, słuchamy ich uwag i jeśli jest taka potrzeba możemy przećwiczyć razem z psami pomysły naszych uczniów.
12. Omówienie sytuacji niebezpiecznej:
Jak zachowuje się dziecko, kiedy na swojej drodze spotka agresywnego psa?
Nie wolno przed akim zwierzęciem uciekać, machać na niego rękami (być może w próbie odgonienia). Jeśli czujemy się zagrożeni w sytuacji kiedy pies na nas warczy, jeży sierść:
- odwracamy się do psa bokiem (nie zupełnie tyłem), nie patrzymy nu w oczy i spokojnie, bardzo powoli staramy się oddalić od zwierzęcia.
Jeśli dojdzie do ataku, należy przyjąć tzw. pozycję „żółwia”, dzieci ćwiczą pozycję razem z nauczycielkami: Kładziemy się na ziemi brzuszkami do dołu, podkulamy nogi pod siebie , głowę chowamy jak najbardziej w ramiona i dodatkowo zasłaniamy ją rączkami. Paluszki muszą być splecione w mocnym uścisku, chowamy palce do środka dłoni!!! Staramy się aby jak najmniej części ciała odstawało, aby pies nie miał za co złapać zębami.
13. Zabawa: na koniec zajęć pokazujemy dzieciom jak można bawić się z psami:
- strzelanie gola do bramki, której broni pies;
- przeciąganie się liną z psem;
- rzucanie piłki psu;
- i wiele innych.
14. Pożegnanie:
Dzieci mają teraz czas na to by swobodnie przytulić się do zwierzęcia, zwracamy uwagę, czy robią to delikatnie? Rozmawiamy z dziećmi co im się podobało, a co nie? Ponownie przestrzegamy by nie podchodziły do obcych psów na ulicy – dlaczego? Dzieci same powinny to określić.
Po zakończeniu zajęć dzieci idą do łazienki aby umyć ręce i twarz.
Scenariusz nr 2 (dzieci w wieku 8 – 10 lat)
Potrzebne do zajęć akcesoria: rzutnik z którego zostanie wyświetlona prezentacja, lub wydrukowane wcześniej zdjęcia, które są dołączone do niniejszego scenariusza.
1. Grupa: ok. 10 - 15 dzieci;
2. Miejsce: sala gimnastyczna;
3. Psy wchodzą na salę gimnastyczną jako pierwsze. Muszą mieć chwilę na to aby przyzwyczaić się do nowego miejsca.
4. Dzieci wprowadzane są na salę w parach, siadają na podłodze.
5. Przywitanie: przedstawiamy się, poznajemy imiona dzieci, psów i nauczycieli.
6. Dzieci dowiadują się, że zawsze mogą odmówić jeśli nie będą chciały wykonać proponowanego ćwiczenia.
7. Rozmawiamy z uczniami na temat ich stosunku do zwierząt. W grupie będą znajdowały się dzieci, które lubią lub nie lubią psów, będą takie, które wolą koty lub konie. Podchodzimy z szacunkiem do wszystkich wypowiedzi. Podkreślamy różnorodność wśród ludzi i jednocześnie odnosimy ją do zwierząt. Wśród samych tylko psów, spotkać można takie, które będą otwarte na kontakt z ludźmi lub będą nieufne w stosunku do obcego człowieka. Będą lubiły lub nie lubiły dzieci, mężczyzn, kobiet, będą mniej lub bardziej posłuszne. Podkreślamy, że psy różnią się charakterem dokładnie tak samo jak ludzie.
8. Rozmawiamy o pochodzeniu psa: pies pochodzi od wilka, który został udomowiony (tłumaczymy co to znaczy „udomowienie”, zastanawiamy się jakie jeszcze inne zwierzęta człowiek udomowił? Świnki, krówki, koniki, wszystkie te zwierzątka były kiedyś dzikie). Dlaczego pies jest taki wyjątkowy? Bo jest to jedyne zwierzę, które z własnej woli zamieszkało z człowiekiem. Obecnie nie ma na świecie inne zwierzęcia, które choć należy do jednego gatunku (tłumaczymy co to jest „gatunek”) tak bardzo różniłoby się kształtami. Rozmawiamy jakie pieski dzieci spotykają na ulicy, jakie mieszkają z nimi w domu?
9. Prezentujemy uczniom obrazki przedstawiające poszczególne pozycje jakie przyjmuje pies (pies zrelaksowany, zaciekawiony, lękliwy, agresywny itp.).
Omawiamy poszczególne sceny i zastanawiamy się jak się zachować sytuacji kiedy spotkamy psa agresywnego, przestraszonego lub takiego, który bardzo cieszy się na nasz widok. Uczniowie podchodzą po kolei do psów biorących udział w zajęciach. Uczymy się jak prawidłowo podejść do psa:
a) podchodzimy do psa tak aby nas widział (nie podchodzimy od tyłu, bo mógłby się przestraszyć, a jego reakcja byłaby wtedy nieprzewidywalna)
b) podchodząc do psa obserwujemy jego zachowanie: pies bardzo się cieszy kiedy podchodzimy, pies jest zaniepokojony kiedy do niego podchodzimy, pies traktuje nas obojętnie, pies zachowuje się agresywnie. Jak się zachować w poszczególnych sytuacjach?
kiedy podchodzimy do psa, który bardzo się cieszy na nasz widok: zwierzę macha ogonem, przypada do ziemi przednimi łapami, może popiskiwać a nawet szczekać, może próbować na nas skakać. Nie pozwólmy aby pies na nas skakał, zwłaszcza jeśli jest to duży pies. Podchodząc do niego wyciągnijmy rękę, aby mógł sprawdzić, że nic w niej nie trzymamy. Pies powinien mieć możliwość powąchania naszej dłoni. Nie zaczynam głaskania zwierzęcia od głowy, grzbietu czy zadu. Głowa jest bardzo wrażliwym miejscem i pies pozwala głaskać się po głowie tylko osobom do których ma zaufanie. Jeśli ręka od razu podąży w stronę głowy psa, ten najprawdopodobniej zrobi gwałtowny unik, może też podnieść pysk by sprawdzić co jest w ręku, czym z kolei może przestraszyć nas – osoby, które chcą się z psem zaprzyjaźnić i… konflikt gotowy… A co trzeba zrobić? Podchodzimy do psa wolno, nie patrzymy się na niego intensywnie, raczej staramy się odwrócić wzrok. Nie dobrze jest też podchodzić bezpośrednio na wprost psa. Najlepiej podchodzimy nieco z boku z wyciągniętą i skierowaną do góry dłonią, którą pozwalamy psu obwąchać, jeśli wykazuje taką chęć. Kiedy pies pozwolił nam się do siebie zbliżyć, mowa ciała wyraźnie wskazuje, że jest rozluźniony lub wręcz cieszy się z naszej bliskości, dotykamy delikatnie szyi psa z boku, możemy też pogłaskać psa po policzku, stopniowo przesuwając rękę na łopatki i grzbiet. Ruchy powinny byś spokojne, a nie gwałtowne. Nie pochylamy się nad psem! Są dwa powody dla których nie należy pochylać się nad psem:
- jest to bardzo nieprzyjemne dla zwierzęcia, mógłby poczuć się zagrożony z naszej strony i nie zrozumieć naszych przyjacielskich intencji. Pies może w takiej sytuacji zareagować agresją.
- jednak nasze domowe psy mogą akceptować pochylanie się nad sobą. Jednak nadal jest to niebezpieczne ponieważ pies w przypływie czułości lub próbując zachęcić nas do zabawy może skoczyć do góry dokładnie w tym samym momencie, w którym my będziemy się nad nim pochylać i choć oboje (i my, i pies) będziemy mieli przyjazne intencje, skończy się to rozbitym noskiem.
Kiedy chcemy podejść do psa, który się nas boi:
Właściwie nie podchodzimy w takiej sytuacji do psa. Przestraszone zwierzę zacznie od nas uciekać, a przyparte do muru mogłoby zaatakować ze strachu. Co zrobić?
Najlepiej kucnijmy, ustawmy się lekko bokiem do zwierzęcia i w żadnym wypadku nie wpatrujmy się w niego intensywnie. Pozwólmy psu podejść do nas samemu. Może to długo potrwać w zależności od sytuacji w jakiej się znajdujemy i tego czego obawia się pies. Rozmawiamy o różnych sytuacjach z których może wynikać lęk psa (zwierzę porzucone, bite, po wypadku samochodowym itp.) Możemy spróbować przywołać zwierzę za pomocą smakołyku. Nigdy nie gońmy psa! Jeśli złapanie go jest niemożliwe poprośmy rodzica/opiekuna aby wezwał np. straż miejską, która ma specjalistyczny sprzęt do złapania zwierzęcia w trudnych sytuacjach.
Kiedy podchodzimy do psa agresywnego:
Oczywiście w żadnym wypadku nie podchodzimy do zwierzęcia agresywnego! Oddalamy się spokojnym krokiem, nie odwracając się zupełnie tyłem do zwierzęcia, nie wpatrujemy się w niego intensywnie, odwracamy wzrok! Natychmiast powiadamiamy kogoś dorosłego o napotkanym zwierzęciu i wzywamy na miejsce straż miejską.
10. Po części dydaktycznej jest czas na zabawę. Rozmawiamy o funkcji zabawy? Czym ona jest i jak wygląda bezpieczna zabawa z psem?
Dzięki zabawie nawiązujemy bliskie relacje ze swoim psem;
Więź ze zwierzęciem staje się silniejsza, dokładnie tak samo jak… w grupie rodzinnej wilków!
Zabawa jest źródłem przyjemności zarówno dla psa jak i dla ludzi pod warunkiem zachowania podstawowych zasad bezpieczeństwa: nigdy nie wolno psa uderzać, szarpać za ogon czy uszy. Z drugiej strony nie pozwalamy psu na siebie skakać, łapać zębami za kurtkę czy nogawki od spodni. Bezpieczna zabawa to np. rzucanie psu piłeczki, przeciąganie się specjalnym sznurkiem.
Powinniśmy codziennie poświęcić choć kilka minut na zabawę z psem oraz na jego szkolenie.
11. Zajęcia praktyczne: nauka podstaw szkolenia:
- siad
- waruj
- stój
- równaj
- itp.
Dzieci uczą się panować nad swoimi gestami, postawą ciała. Odczuwają przyjemność płynącą z możliwości panowania nad dużym zwierzęciem, jednocześnie same muszą włożyć pracę w to aby osiągnąć sukces, w tym wypadku sprawienie, aby pies dobrze wykonał swoje zadanie. Pies nie wykona komendy jeśli dziecko: krzyczy, macha rączkami, jest niespokojne. Pozwólmy zrozumieć dzieciom jak duże znaczenia ma mowa ich ciała.
12. Zajęcia praktyczne: nauka pielęgnacji zwierzęcia:
- rozmawiamy o opiece nad zwierzętami (dotyczy to nie tylko psów)
a) karmienie;
b) sprzątanie;
c) wyprowadzanie na spacer;
d) czyszczenie zwierzaka
- symulujemy z dziećmi czyszczenie zwierzaka, wycieranie ręcznikiem, czesanie,
- karmimy psy;
- zakładamy i zdejmujemy obrożę i smycz;
Cały czas rozmawiamy z dziećmi, pytamy się czy wiedzą dlaczego to robią, słuchamy ich uwag i jeśli jest taka potrzeba możemy przećwiczyć razem z psami pomysły naszych uczniów.
13. Pożegnanie:
Dzieci mają teraz czas na to by swobodnie przytulić się do zwierzęcia, zwracamy uwagę, czy robią to delikatnie? Rozmawiamy z dziećmi co im się podobało, a co nie? Ponownie przestrzegamy by nie podchodziły do obcych psów na ulicy – dlaczego? Dzieci same powinny to określić.
Po zakończeniu zajęć dzieci idą do łazienki aby umyć ręce i twarz.
Scenariusz nr 3 (dzieci w wieku 11 – 14 lat)
Scenariusz zawiera te same elementy, które są zawarte w scenariuszu nr 2 poszerzone o wątki udomowienia wilka:
- Czym jest UDOMOWIENIE – jest to działanie człowieka zmierzające do oswojenia dzikiego zwierzęcia, tak aby mógł zamieszkać z nami, często nawet pod jednym dachem. W wyniku tego działania zmienia się nie tylko charakter zwierzęcia (zwierzę przestaje postrzegać człowieka jako zagrożenie i przed nim nie ucieka), zmienia się także wygląd zwierzęcia. Najlepiej widać to na psach.
- Kiedy pies został udomowiony?
Dokładnie nie wiadomo… naukowcy spierają się o datę udomowienia wilka, a daty podawane są od 135 do 14 tys. lat wstecz. Jednak prawdopodobnie pies jest pierwszym udomowionym zwierzęciem. Mało tego, prawdopodobnie sam się udomowił, zamieszkując blisko ludzkich obozowisk gdzie miał łatwiejszy dostęp do pożywienia (zjadał resztki po ludziach). Prawdopodobnie ludzie dopiero później docenili obecność czworonogów:
- Ostrzegały przed niebezpieczeństwem;
- Zjadały resztki pożywienia, dzięki czemu w obozie ludzi nie było much;
- Podążając za wilkami łatwiej było natrafić na trop zwierzyny łownej.
- Kiedy ludzie zauważyli ile mają korzyści z kontaktu z wilkami zaczęli wybierać szczenięta z gniazd i sami je odchowywali. W tej sytuacji szansę na kontakt z człowiekiem miały tylko łagodne osobniki, które później krzyżowano ze sobą. To właśnie dzięki krzyżowaniu łagodnych wilków, powstał dzisiejszy pies, ze swoją masą kolorów, kształtów i wielkości.
- Tę teorię w latach ’50 potwierdził rosyjski naukowiec Dmitry Konstantinovich Belyaev (1917 – 1985). Przeprowadził on eksperyment na lisach syberyjskich krzyżując agresywne osobniki z agresywnymi. Szczenięta, które rodziły się w wyniku takiego połączenia były bardzo agresywne. Jako drugą grupę łączył łagodne lisy z łagodnymi. Ich dzieci już w dziesiątym pokoleniu zaczęły się bardzo zmieniać. Ich ogony zwinęły się do góry, a lisy zaczęły nimi machać z radości. Pojawiła się też spontaniczna wokalizacja taka jak szczekanie u psów. List też zaczęły preferować towarzystwo ludzi ponad towarzystwo innych lisów.
źródło: http://wn.com/Dmitry_Konstantinovich_Belyaev; http://cbsu.tc.cornell.edu/ccgr/behaviour/Fox_Behavior.htm
- Na podstawie lisów Balyaeva rozmawiamy o odpowiedzialności jaką ponosimy za psy. Skoro w wyniku udomowienia człowiek stał się najważniejszą istotą w życiu tych zwierząt, jesteśmy za nie odpowiedzialni!
- Rozmawiamy też o roli psów w życiu człowieka, omawiamy psie zawody:
- Pies terapeuta (dogoterapia);
- Pies asystent osoby niepełnosprawnej (przewodnik osoby niewidomej, głuchej, pomagający osobom na wózku inwalidzkim);
- Pies – ratownik;
- Pies – policjant;
- Pies – celnik;
- Rozmaimy o problemie bezdomności, porzucania zwierząt, oraz o tym jak można pomagać (wolontariat w organizacji pomagającej zwierzętom, organizowanie zbiórek karmy, pomoc w zamieszczaniu ogłoszeń o zwierzętach np. w Internecie. Oczywiście adopcja, jeśli jest to możliwe
- Co trzeba przemyśleć zanim przyjmiemy żywe zwierzę pod swój dach: poruszamy kwestie finansowe, czas który trzeba poświęcić na opiekę nad psem/kotem/innym zwierzakiem. Adopcja zwierzęcia powinna być wspólną decyzją wszystkich domowników! Dlatego, m.in. zwierząt nie wolno dawać jako prezentu!
-
Scenariusze lekcji dla trzech grup wiekowych dzieci przygotowane przez Magdalenę Buszko z Fundacji Viva! Akcja dla zwierząt i UWAGĘ!